∆ιευκρινίσεις αναφορικά με τις εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων, τον έλεγχο αυτών, ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023 και των επαναληπτικών της 15ης Οκτωβρίου 2023 παρέχονται με την Εγκύκλιο 867 του υπουργείου Εσωτερικών.

Ειδικότερα, στην εγκύκλιο παρέχονται, μεταξύ των άλλων, διευκρινίσεις αναφορικά με τα έσοδα και τις δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων, τις υποχρεώσεις τους ως προς τη
διακίνηση και τη διαχείριση των οικονομικών τους και άλλα, συναφή με τα οικονομικά τους, θέματα. Επίσης επεξηγούνται οι απαγορεύσεις στη χρηματοδότηση των συνδυασμών
και των υποψηφίων, καθώς και ο προσδιορισμός του ανώτατου ορίου εκλογικών δαπανών.

« 1. Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο για το ζήτημα αυτό περιέχεται στον Ν. 3870/2010 “Εκλογικές δαπάνες συνδυασμών και υποψηφίων και έλεγχος αυτών, κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές” (Α’ 138).

2. Ως γενική αρχή ισχύει ότι δεν τίθεται κανένας περιορισμός για την προβολή δραστηριοτήτων, διαφήμισης κ.λπ. των υποψηφίων στον έντυπο Τύπο, με την επιφύλαξη βεβαίως των οικονομικών περιορισμών που υπάρχουν.

3. ∆εν τίθεται επίσης κανένας περιορισμός στη δημοσίευση άρθρων, δηλώσεων ή ομιλιών, περιοδειών και άλλων προεκλογικών δραστηριοτήτων των υποψηφίων, καθώς και των θέσεων των συνδυασμών, στο διαδίκτυο, με δεδομένο ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν δημοσιογραφική ύλη. Φυσικά υπό την προϋπόθεση ότι δεν εμπεριέχουν οικονομική συναλλαγή (απαγορεύεται από τον νόμο), κάτι που είναι αυτονόητο, αφού αποτελεί βασικό κανόνα της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Επίσης, επιτρέπεται η αναμετάδοση δηλώσεων ή συνεντεύξεων από άλλους δικτυακούς τόπους, εφόσον υπάρχει η σχετική επισήμανση.

4. ∆εν υπάρχει περιορισμός στα banners ή στο λοιπό διαφημιστικό υλικό που διακινείται μέσω διαδικτύου, υπό την επιφύλαξη βεβαίως της έκδοσης τιμολογίου και του υπολογισμού στις δαπάνες του συνδυασμού ή του υποψηφίου.

5. Αντίθετα με όλα τα προηγούμενα, οι εμφανίσεις των υποψηφίων περιφερειαρχών, δημάρχων, περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων στα πάσης φύσεως και κατηγορίας ραδιοτηλεοπτικά Μέσα και στο διαδίκτυο (εξαιρουμένων των προσωπικών ιστοσελίδων των υποψηφίων) υπόκεινται σε μια σειρά περιορισμούς που κατά βάση ορίζονται στο άρθρο 6 παρ. 2 του Ν. 3870/10, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Οι περιορισμοί αυτοί είναι οι εξής:

•α. Απαγορεύεται στους υποψηφίους η άμεση ή έμμεση παρουσίαση εκπομπών. Για τον χαρακτηρισμό προσώπου ως υποψηφίου εξετάζεται η με κάθε τρόπο δημόσια αναγγελία της υποψηφιότητάς του και δεν απαιτείται η επίσημη αναγγελία του κατά τους όρους του νόμου (Οδηγία ΕΣΡ).

•β. Οι εμφανίσεις τους σε κάθε είδους εκπομπές περιορίζεται αριθμητικά ως εξής:
∆ύο (2) φορές σε κάθε ηλεκτρονικό ΜΜΕ εθνικής εμβέλειας.
Μία (1) φορά σε κάθε ηλεκτρονικό ΜΜΕ περιφερειακής ή τοπικής εμβέλειας.
Μία (1) φορά σε διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες.

6. Ως εμφανίσεις θεωρούνται:

• Οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων.
• Η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που εντάσσονται στα δελτία ειδήσεων.
• Η κάλυψη, κατόπιν αιτήματός τους, της προεκλογικής τους δραστηριότητας.

∆ε θεωρούνται ως εμφανίσεις του υποψηφίου κατά την έννοια της προηγούμενης παραγράφου οι εξής περιπτώσεις:

Οποιαδήποτε εμφάνιση του υποψηφίου γίνεται με την τρέχουσα επαγγελματική του ιδιότητα, δε σχετίζεται με τις εκλογές και εφόσον δε μεταδίδεται συνέντευξή του ή δήλωσή του ή ομιλία του.
Η στιγμιαία αναφορά του ονόματος ή η απεικόνιση του υποψηφίου, εφόσον δε μεταδίδεται συνέντευξή ή δήλωσή του ή ομιλία του.

7. Εξαίρεση από τον περιορισμό των εμφανίσεων, όπως προσδιορίζεται παραπάνω, αποτελεί η δυνατότητα των επικεφαλής των συνδυασμών να συμμετέχουν χωρίς περιορισμό σε εκπομπές με οργανωμένες συζητήσεις, εφόσον:

• Μέχρι την ανακήρυξη των συνδυασμών από το Πρωτοδικείο έχει διασφαλιστεί η συμμετοχή τριών (3) ακόμη συνυποψηφίων τους στις συζητήσεις αυτές.
•Μετά την ανακήρυξη των συνδυασμών απαιτείται η πρόσκληση για συμμετοχή των 2/3 τουλάχιστον των ανακηρυχθέντων συνδυασμών.
• Σε περίπτωση επαναληπτικής εκλογής, μετέχουν υποχρεωτικά οι επικεφαλής και των δύο συνδυασμών.

8. Εμφανίσεις υποψηφίων που είναι αιρετά μονοπρόσωπα όργανα της Αυτοδιοίκησης δεν υπόκεινται στους περιορισμούς αυτούς, εφόσον οφείλονται σε έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα που σχετίζονται με την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον οικείο ΟΤΑ.

9. Εννοείται ότι για τις εμφανίσεις αυτές απαγορεύεται η καταβολή οιουδήποτε οικονομικού ανταλλάγματος. Τυχόν αποδεδειγμένη καταβολή επιφέρει την έκπτωση του αιρετού από το αξίωμα και ποινή φυλάκισης για τους ιδιοκτήτες ή εκπροσώπους του Μέσου.

10. Στους υποψήφιους που παραβιάζουν τους ανωτέρω περιορισμούς επιβάλλεται πρόστιμο από 50.000 έως 100.000 ευρώ. Στους εκπροσώπους των Μέσων που παραβιάζουν τους περιορισμούς επιβάλλεται, με απόφαση του ΕΣΡ, πρόστιμο από 50.000 έως 150.000 ευρώ. Κάθε παράβαση θεωρείται αυτοτελής και επισύρει την αυτοτελή αντίστοιχα επιβολή του προστίμου».

Πότε αρχίζει η προεκλογική περίοδος;

Με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Ν. 4242/2014, ορίζεται ότι η προεκλογική περίοδος για την εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου 3870/2010 είναι το δίμηνο χρονικό διάστημα που προηγείται της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών. Συνεπώς, για τις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές, το ανωτέρω χρονικό διάστημα αρχίζει από τις 8 Αυγούστου 2023.

Ειδικά για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του Ν. 3870/2010, δηλαδή όσον αφορά στις εμφανίσεις των υποψηφίων στα ραδιοτηλεοπτικά ΜΜΕ και στο διαδίκτυο, προεκλογική περίοδος είναι το χρονικό διάστημα των τριάντα (30) ημερών, που προηγείται της ψηφοφορίας του Α’ γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, δηλαδή για την περίπτωση αυτή η προεκλογική περίοδος ξεκινάει από τις 7 Σεπτεμβρίου 2023.